Sulawesi: buffels, busreizen en bounty-strand

Hello Mister! How are you? What's your name? Where you from? Deze vragen werden ons vanaf het moment dat we aankwamen in Makassar (Sulawesi) continu gesteld. Dit wekt de indruk dat men hier Engels spreekt maar al snel werd duidelijk dat bovenstaand het enige is dat ze kunnen zeggen. Zelfs Miss is te lastig dus iedereen wordt Mister genoemd. In het vliegtuig was het ons al opgevallen dat wij de enige toeristen waren en deze conclusie werd eenmaal in de stad nogmaals bevestigd. We zijn in totaal twee dagen in Makassar geweest en hebben geen andere buitenlanders gezien. Dit geeft best een raar gevoel en in combinatie met het feit dat niemand Engels spreekt was het even schakelen. Met een spoedcursus Indonesisch via de whatsapp (thanks Eline) konden we in ieder geval onze goede wil tonen. Met veel geduld en het geluk dat we de juiste mensen ontmoetten konden we de zaken regelen die nodig waren (bus/vliegtickets etc.). Alleen de zoektocht naar een Lonely Planet was kansloos waardoor we zonder travelbook moesten reizen.

Van te voren hadden we al bedacht dat we centraal Sulawesi en de Togian Islands wilden zien. Vanuit Makassar kun je de nachtbus nemen naar Rantepao een stad in de regio Tana Toraja (midden Sulawesi). Dit gebied staat bekend om zijn begrafenisrituelen. Het is voor toeristen mogelijk zo'n ceremonie bij te wonen alleen heb je hier wel een gids voor nodig. Wij hadden het geluk een leuke, vriendelijke gids te ontmoeten in de nachtbus. Hij vertelde ons dat er de volgende dag een grote ceremonie zou zijn. Samen met een Spaans stel dat ook in de bus zat werden we een paar uur na aankomst opgehaald om kennis te gaan maken met de cultuur van het Toraja volk.

Het Toraja volk leeft voor de dood. Hun begrafenissen zijn dan ook groots en duren meerdere dagen. Tijdens de ceremonies worden er buffels en varkens geofferd. Het Toraja volk gelooft in een volgend leven en de ziel van de overledene moet naar deze nieuwe wereld worden gebracht. De zielen van de geofferde dieren helpen hierbij. Een buffel is sterk en daarom het belangrijkste. Voor een normale burger offeren ze 5 tot 7 buffels, deze worden gekocht door de kinderen of andere naasten. De buffels zijn duur. Men betaalt €2.000,- tot €7.000,- voor een normale buffel en voor een albino €20.000,- tot €70.000,-. Het Toraja volk werkt zich dus een ongeluk om geld te kunnen sparen. Er wordt niets uitgeven aan leuke dingen. Alles wordt besteed aan het kopen van buffels voor hun overleden ouders/ grootouders. Vaak hebben families nog niet genoeg gespaard en hierdoor komt het regelmatig voor dat de begrafenis maanden en soms zelfs jaren na het overlijden plaatsvindt. Het lichaam wordt dan met formaline ingespoten en thuis bewaard.
Hoe hoger de sociale klasse hoe meer buffels men op de begrafenis verwacht. De standaard was een paar jaar geleden 24 buffels voor een lid van de koninklijke familie. Helaas is men sinds kort ook hier materialistisch gaan denken. Zo wil men in Europa niet onderdoen voor de auto van de buurman, zo probeert men in Tana Toraja elkaar af te troeven met het aantal buffels op een begrafenis. Hierdoor zijn wij beland op een ceremonie waar meer dan 100 buffels en een meervoud aan varkens werd geslacht. Het was de grootste ceremonie aller tijden. We weten nog steeds niet wat de exacte functie van de overleden man is geweest maar iets in de richting van opper chief van het dorp. Zodra we uit de auto stapten kwam een nare sterke geur ons tegemoet. Eenmaal op het terrein was hetgeen wat we zagen onwerkelijk. Overal lagen dode dieren en stonden mannen met bijlen in de lichamen te haken om het vlees te verdelen. De grond was modderig door al het bloed en je moest oppassen dat je niet op een kop of stapel ingewanden ging staan. Ook werden er her en der nog wat dieren, op een in onze ogen nonchalante wijze, neergestoken. In een andere hoek waren mensen een rouwdans aan het dansen en weer ergens anders zat men aan de koffie met cake en koekjes. Voordat we deze bizarre beelden tot ons door konden laten dringen moesten we eerst ons cadeau (op aanraden van de gids een slof sigaretten) aan de familie geven. We hebben een paar uur op het terrein doorgebracht en stil geluisterd naar onze gids die alles vol trots uitlegde. We begrijpen dat er cultuurverschillen zijn maar we vonden het moeilijk om te bevatten dat er zoveel dieren moeten sterven en zoveel mensen zo lang bezig zijn met de dood van één persoon. Aangezien deze ceremonies zo met Sulawesi verbonden zijn hebben we er voor gekozen om een paar foto's toe te voegen. Deze kunnen wel schokkend zijn.

Na deze zeer indrukwekkende ochtend heeft gids Nathan ons mee op pad genomen om ons meer van de omgeving te laten zien en om nog meer van hun cultuur uit te leggen. Zo hebben we een boom bezocht waar baby's in worden begraven. Een overleden baby krijgt geen grote ceremonie. Hiervoor wordt een gat in een boom gemaakt waar het lijfje en een kippenei in worden gelegd. Na ongeveer 15 jaar heeft de boom het gat gesloten en zie je een soort litteken. Verder hebben we een grot bezocht waar de doodskisten na de ceremonie heen worden gebracht. Men kan kiezen voor zo'n grot of voor een 'stone grave'. Men gaat op deze plaatsen gewoon door met offeren omdat ze denken dat de overleden persoon in zijn volgend leven dingen uit deze wereld nodig heeft. Je ziet dus sigaretten, water maar ook geld liggen. Daarnaast wordt er van elke overledene een look a like pop gemaakt. Deze wordt in de grot of voor de steen geplaatst wat een apart gezicht is.

De volgende dag hebben we de auto ingeruild voor scooters en zijn we met hetzelfde gezelschap gaan rondtoeren door dorpjes en prachtige rijstvelden. Overal stonden locals te zwaaien en alle kids wilden met ons high fiven. Even rustig wat eten of drinken zat er trouwens in deze regio niet in... Ook hier wilde iedereen de paar zinnen Engels die ze kunnen oefenen en bovendien wilden ze allemaal met ons op de foto! Bij Tom gingen ze zelfs nog een stapje verder... allemaal even voelen en knijpen of hij wel echt was!

Na de indrukwekkende dagen in Rantepao wilden we een kleine week gaan relaxen op de Togian Islands, onze gids had hier zo zijn eigen ideeën over: 'you go to dry in de sun and change skin as present for home'. Je moet er wel wat tijd voor over hebben om deze eilandengroep te bereiken... Het eerste gedeelte naar Tentana zouden we per public bus afleggen. We hadden de laatste twee plaatsen kunnen bemachtigen. Hierdoor zaten we nogal knus op de achterste bank... Er was ons al verteld dat bussen in Sulawesi nooit op tijd vertrekken en zeker nooit op tijd aankomen. De busrit zou 'normaal gesproken' 10 uur duren maar toen het wegdek steeds regelmatiger slecht werd was het wachten op de eerste problemen. Gelukkig waren we dit keer niet de enige toeristen in de bus en hadden we gezelschap van 5 anderen. Naast ons zat Indiër Ish (36), die al 13 jaar in San Fransico woont en een goed gevoel voor humor scheen te hebben. Voor hem zaten twee meisjes (24/27) uit Zwarte Cross City Lichtenvoorde, die door hun gesprekken ook voor genoeg afleiding zorgden... En daarvoor zaten Cindy (Nederlands, 33) en Simone (Duits, 43). Deze dames hadden allebei al veel van de wereld gezien dus ook met hen hadden we meer dan genoeg gespreksstof! Dit was maar goed ook want uiteindelijk kwamen we na 20 uur midden in de nacht in Tentena aan. We zijn met zijn allen naar het hotel gegaan waar wij al een kamer geboekt hadden. De volgende dag hebben we met de hele groep scooters gehuurd en zijn we naar een spectaculaire waterval gereden en aan het eind van de dag hebben we een drankje gedronken aan het één na helderste meer van de wereld. Toevallig had iedereen het plan om naar de Togian Islands te gaan en hierdoor konden we mooi een minivan delen naar de volgende stop Ampana. Onze chauffeur gaf aan een restaurant te weten voor de lunch maar toen we hier (eindelijk) aankwamen was het wegens een communicatieprobleem niet mogelijk om eten te bestellen. Gelukkig bestaat er voor alles een oplossing en daarom zijn Ish en Tom zelf de keuken ingegaan om van de beperkte ingrediënten een lekkere maaltijd te maken.

In Ampana hebben we nog een nacht met z'n allen in hetzelfde resort geslapen en de volgende ochtend hebben we afscheid genomen van het bijzondere duo uit de achterhoek. De overige drie hadden besloten ons plan te volgen en naar dezelfde eilanden te gaan.
Bij de haven dachten we in eerste instantie dat onze boot er nog niet was aangezien we alleen een overvolle houten ferry zagen liggen die meer aan de Ark van Noach of een vluchtelingenboot deed denken. Na even vragen bleek dit toch echt onze boot te zijn. Via een gammele loopplank kwamen we binnen en direct moesten we oppassen dat we niet op kippen, tassen of mensen gingen staan. Tom moest uiteraard overal bukken en als je nog geen last had van claustrofobie dan kreeg je het daar ter plekke. We zijn dus maar snel naar het voordek gegaan en via een houten laddertje konden we op het dak komen. Hier heeft Anneloes een sprintje getrokken naar 5 riante stoelen die waarschijnlijk door een resort besteld waren. Boven op de boot, in de zon hebben we kunnen genieten van de prachtige tocht. Na 5 uur konden we overstappen op een klein bootje dat ons naar het eiland Bolilanga bracht. Dit eiland is 200m bij 30m groot en hier hadden we voor 3 nachten een bungalow op het strand geboekt. Vanwege de kleine omtrek en de afgelegen ligging konden we helaas niet meer doen dan eten, kletsen, op het strand liggen en snorkelen...

Na drie dagen zijn we met een lokale boot naar een ander eiland (Kadidiri) gegaan. Onderweg zijn we nog bij een paar 'hotspots' van de omgeving gestopt. Deze hotspots waren zeker de moeite waard. Zo hebben we die dag gesnorkeld bij supermooie riffen in het helderste en warmste zeewater, geluncht op het mooiste strand van de Togians en gezwommen in het jellyfish lake! Kadidiri is een iets groter eiland en de faciliteiten daardoor iets uitgebreider. Wie er de leiding had was niet duidelijk, waardoor het helaas een zooitje ongeregeld was. Maar gelukkig hadden we nog wel de prachtige locatie, het gezellige gezelschap en de goede bungalow. Na één nacht vertrok het net ontstane liefdeskoppel Ish en Simone, samen gingen ze door naar Flores. Wij zijn, samen met Cindy, nog twee dagen gebleven en ons Nederlandse groepje werd al gauw versterkt door Marijn en Lisette, een leuk stel dat al een aantal jaar in India woont. Met zijn allen hebben we de boot naar het vaste land genomen en gelukkig was deze een stuk minder vol dan op de heenweg. Omdat we geen zin hadden in weer een helse tocht met de bus hebben we samen met Cindy een privé auto met chauffeur gehuurd die ons naar Palu heeft gereden. Heerlijk dat zoiets hier betaalbaar is! Deze kleine, dikke, gezellige chauffeur reed niet alleen goed maar zorgde ook voor entertainment onderweg. Hij had een usb stick vol Engelse muziek en zat achter het stuur lekker te swingen. Tijdens de lunchstop ging het volume op standje maximaal en liet hij zien hoe soepel hij in zijn heupen was.

Na een nacht in Palu hebben we afscheid genomen van ons gezellige reismaatje Cindy en zijn we naar Makassar gevlogen. Hier hebben we ons visa (gelukkig) kunnen verlengen en nog een nachtje geslapen.

We zijn nu bijna 6 maanden van huis en dat betekent dat we op de helft zijn. Aan kleine dingen merken we dat Nederland ver weg is en we goed in de 'reisflow' zitten. Zo konden we ons vanochtend niet meer herinneren hoe Nederlands geld eruit ziet en vergeten we constant welke dag het is...

Na ruim 1,5 week waren we weer met z'n tweeën maar dit heeft niet lang geduurd. Drie dagen geleden zijn we naar Bali gevlogen en daar hebben we op het vliegveld Karel en Anja (Tom zijn ouders) opgewacht. Met hen gaan we een paar weken genieten van al het moois dat Bali, Lombok en de Gili Islands te bieden hebben!